پایان نامه بررسی بخشش درمانی بر کنترل درونی و بیرونی خشم پسران نوجوان

فصل اول 1

مقدمه     2

بیان مسئله            4

اهمیت و ضرورت تحقیق      8

اهداف تحقیق        11

اهداف کلی           11

اهداف جزئی         11

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش       12

الف) تعاریف نظری            12

ب) تعاریف عملیاتی            13

فصل دوم 15

مقدمه     16

تعریف بخشش       16

تعریف مک کالا، ورثینگتون و همکاران در مورد بخشش    22

تعریف انرایت و همکارانش در مورد بخشش       22

مدل های ارتقاء بخشش         23

مدل هرمی بخشش ریچ ورثینگتون       23

مدل فرایند بخشش انرایت      25

تفاوت میان بخشش و مفاهیم مرتبط       25

اجزاء بخشش        27

مؤلفه های بخشش   30

گونه شناسی بخشش 32

تفاوت های جنسیتی و بخشش 34

نظریه های ساخت گرا-رشدی درباره استدلال تنگناهای اخلاقی و بخشش         35

بخشش و بهزیستی روان شناختی و جسمی          37

مبانی فلسفی بخشش 41

دیدگاه های مختلف راجع به بخشش      42

دیدگاه مذهبی بخشش            42

بخشش در آیات و احادیث اسلامی        43

دیدگاه روان شناسی بخشش    45

تئوری رفتاری-شناختی بخشش           46

تئوری اجتماعی-شناختی بخشش          47

نوجوانان و رشد اخلاقی        48

مراحل درک اخلاقی کلبرگ   49

سبک های رشدی بخشش      51

دیدگاه شناختی بخشش          54

دیدگاه رشدی نگر بخشش      55

دیدگاه روان پویایی بخشش     57

دیدگاه روان درمانی بخشش    57

چارچوب بخشش در روان درمانی        58

دیدگاه پویایی شناسی بخشش در سیستمها            59

دیدگاه خانواده درمانی در بخشش          61

بخشش در نوجوانان 63

بخشش و خشم       65

خشم و پرخاشگری  66

تعریف پرخاشگری 68

انواع پرخاشگری   72

بزهکاری 73

تعریف بزهکاری   73

تقسیم بندی بزهکاران از نقطه و نظرهای مختلف 75

پیشینه پژوهش       78

مداخلات در زمینه پرخاشگری کودکان و نوجوانان            78

پیشینه تاریخی مطالعات بخشش           80

بخشش به عنوان علم           81

تحقیقات صورت گرفته در زمینه بخشش            82

مداخلات بخشش در زمینه پرخاشگری  84

جمع بندی            88

فهرست منابع        112

فارسی    112

لاتین      116

پیوست    126

پیوست 1:پرسشنامه خشم اسپیلبرگر STAXI-2     126

پیوست 2: پرسشنامه انگیزه های بین فردی مرتبط با آسیب TRIM     130

پیوست 3: تعهد شرکت کنندگان در کلاس آموزشی            131

پیوست 4: برنامه آموزش گروهی بخشش بر اساس مدل فرایندی انرایت           132

فصل اول

کلیات پژوهش

مقدمه

نوجوانی  حد فاصل سن کودکی و جوانی است. در این دوره به دلیل رخ دادن بلوغ، تغیرات و تحولات جسمی، روانی و اجتماعی پدید می¬آید، به نحوی که در پایان این دوره نوجوان هویت جنسی و اجتماعی خویش را پیدا کرده و برای پذیرش مسئولیت¬های فردی و اجتماعی آماده می شود (احدی و محسنی، 1372). به خاطر تحولات دوران بلوغ  و تغییر در ارزشها و یافتن هویت در این دوران بزهکاری و سایر رفتارهای مخرب افزایش می¬یابد و در واقع بزهکاری نوجوانان نشانه نوعی سازش نایافتگی نوجوان با محیط اطرافش است (منصور، 1368).

 نوجوانان اغلب در تجربیات هیجانی و احساسی خود، به علت بلوغ هورمونی و شناختی و مواجه شدن با شبکه اجتماعی وسیعتر، افزایشی را احساس می¬کنند. یکی از حالات هیجانی شایع در میان نوجوانان خشم  است (بیابانگرد، 1384). خشم نوعی هیجان جالب، فوق العاده ارضا کننده و در عین حال، ناراحت کننده و مخرب است. خشم به طور مشترک در اختلال¬های متعدد شخصیت، بیماری های روان تنی اختلال های سلوک، اسکیزوفرنیا، اختلال¬های دوقطبی خلق، اختلال های شناختی مغزی، بدکارکردهای کنترل تکانه و شرایط مختلف ناشی از ضایعه مشاهده می شود (تایلر و نواکو ، 2005).

پرخاشگری  یا نمود بیرونی خشم از جمله اختلالات و مشکلات رفتاری است که ممکن است در اثر رابطه نامطلوب و ناسالم والدین با فرزندان ایجاد شود. آنچه که باعث توجه پژوهشگران به پرخاشگری شده است، پیامدهای اینگونه رفتارها برای نوجوانان مانند ایجاد تصویر منفی در میان همسالان و آموزگاران، طرد از سوی همسالان، افت تحصیلی، مصرف مواد و بزهکاری می باشد (اچمن و وایلند،2000، به نقل از حسینی، 1385).

در زمینه بررسی علل اینگونه رفتارها عده¬ای به عوامل زیستی تأکید کرده و دارودرمانی را مؤثر می دانند، دسته¬ای دیگر آن را ناشی از بدکارکردی مؤلفه¬های روان¬شناختی می¬دانند و پاره¬ای بر شرایط اثرگذار محیطی تأکید می¬کنند. از دیدگاه رشدی، رشد استدلال اخلاقی جزء عوامل سبب ساز و پیشگیرنده در این زمینه است. ناکامی¬ها، تنبیه¬های دوره¬ی کودکی و سبک فرزندپروری مستبد و طردکننده نیز سبب ساز پرخاشگری آینده کودکان می-گردد. از آنجا که احتمال می¬رود مهمترین عامل مؤثر در بزهکاری روش تربیتی نارسا یا اختلال در شبکه ارتباطی خانواده باشد و عدم مهربانی خانواده و سوءاستفاده¬های فیزیکی یا روانی سبب ساز بزهکاری گردد، برخی علت پرخاشگری این کودکان را به احتمال بیشتری ناشی از این عوامل می¬دانند (اند، 1998، پاپرنی و ریشر، 1989، به نقل از بیابانگرد، 1384). حس انتقام جویی، کینه¬ورزی و خشم سرخورده¬ی این نوجوانان مانند آتش¬فشانی خاموش است که هر از گاهی فوران می¬کند و خود را به صورت پرخاشگری و سایر هیجان¬های منفی نشان می¬دهد.

بخشش درمانی یکی از مؤلفه¬ها و زیرمقوله¬های روانشناسی مثبت نگر است که در سال¬های اخیر در بهبود بهزیستی روانی خصوصاً در مورد کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و مدیریت خشم مورد توجه فراوان قرار گرفته است. روانشناسی مثبت نگر، تبلور تغییری در روانشناسی از صرف پرداختن به ترمیم آسیب¬ها به سمت بهینه سازی کیفیت زندگی است. بنابراین، رویکرد مزبور به مطالعه علمی نقاط قوت و کمالات انسانی می¬پردازد و در پی کاوش استعدادهای فردی در مواجهه با چالش¬ها و شناسایی عوامل توانمند کننده فرد در تجارب روزمره و عواملی است که زندگی را برای زیستن ارزشمند می¬سازد (ناطقیان، رحیمی، گودرزی و ملازاده، 1387)

بخشش رویکردی درمانی آموزشی است که از طریق آن زهر و سم هیجان¬های منفی ناشی از رویدادهای نامطلوب گذشته گرفته شده و در نتیجه منبع آزاردهنده¬ی پنهان خشم و پرخاشگری قدرت خود را از دست می¬دهد. بنابراین در پژوهش حاضر محقق به دنبال تعیین میزان تأثیر فرایند آموزش بخشش بر کنترل خشم نوجوانان بزهکار است.